Мамлекеттик органга, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органына же кызмат адамына алардын компетенциясына ылайык келип түшкөн жазуу жүзүндөгү (электрондук) кайрылуу жазуу жүзүндөгү (электрондук) кайрылуу катталган күндөн тартып 14 жумушчу күндүн ичинде каралат.

Милдеттүү медициналык текшерүүлөр алдын ала (жумушка орношууда), мезгилдүү (жумуш учурунда), кезексиз (медициналык себептер боюнча), туруктуу (ар бир жумушчу күн/сменада) болушу мүмкүн. Алдын ала жана мезгилдүү медициналык кароодон өтүү үчүн зарыл: - эмгек шарттары зыяндуу жана (же) кооптуу жумуштарга (анын ичинде жер астындагы жумуштарга) кирген кызматкерлерге. Зыяндуу жана (же) кооптуу өндүрүштүк факторлор жана аларды аткарууда милдеттүү түрдө алдын ала жана мезгилдүү медициналык текшерүүлөр жүргүзүлүүчү жумуштар, - - транспорттун кыймылы менен байланышкан ишке кирген кызматкерлер; - тамак-аш өнөр жайынын уюмдарынын, коомдук тамактануунун, сооданын, суу менен камсыздоо объекттеринин, медициналык уюмдардын жана балдар мекемелеринин кызматкерлери. Медициналык сунуштарга ылайык кезексиз медициналык текшерүүлөр: - эмгек шарттары зыяндуу жана (же) кооптуу жумуштарга (анын ичинде жер астындагы жумуштарга) кирген кызматкерлер; - транспорттун кыймылы менен байланышкан ишке кирген кызматкерлер; Жер астындагы жумуштарда иштеген, транспорт каражаттарын башкарган кызматкерлерди медициналык кароодон өткөрүү жумуш күнүнүн (сменанын) башында, учурунда жана (же) аягында жүргүзүлөт. Зарыл болгон учурда жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын чечими боюнча жеке иш берүүчүлөр милдеттүү медициналык кароодон өтүүнүн кошумча шарттарын жана көрсөткүчтөрүн киргизиши мүмкүн. Бардык учурларда милдеттүү медициналык текшерүүлөр иш берүүчүнүн эсебинен жүргүзүлөт. Кызматкерлер алдын ала, мезгил-мезгили менен жана кезексиз милдеттүү медициналык кароодон өткөн мезгилге жумуштан бошотулат, аларда акыркы 12 айдагы эмгек акысына жараша эсептелген орточо эмгек акысы сакталат. Ал эми жумуш күнүнүн (сменанын) башталышында, учурунда жана аягында жүргүзүлүүчү медициналык кароодон өткөрүү убактысы жумуш убактысына кошулат, тиешелүүлүгүнө жараша текшерүү убактысы үчүн акы төлөө жумуш убактысы боюнча жүргүзүлөт. Иш берүүчү мыйзамда каралбаган учурларда медициналык кароодон өтүүнү талап кылууга, ошондой эле кызматкердин эсебинен милдеттүү медициналык кароодон өтүүнү талап кылууга укуксуз.

УНУТПАҢЫЗ: Өлчөө, таразага тартуу, туура эмес эсептөө, товардын сапаты жөнүндө туура эмес маалымат берүү, же сатып алуу-сатуу келишиминин шарттарын бузган учурда сатуучуга же даярдоочуга жазуу жүзүндө арыз менен кайрылууңуз керек. Сапаты начар товарды сатып алууда керектөөчү төмөнкүлөрдү талап кылууга укуктуу: - продукциянын кемчиликтерин акысыз жоюу же аларды оңдоого кеткен чыгымдардын ордун толтуруу; - сатып алуу баасын пропорционалдуу төмөндөтүү; - окшош маркадагы буюмга алмаштыруу (модел, артик); - сатып алуу баасын тийешелуу кайра эсептөө менен башка маркадагы (үлгү, макала) бир эле буюмга алмаштыруу; - сатып алуу-сатуу келишимин бузууга жана сапаты начар товарды сатуучуга кайтарып берүү жолу менен товар үчүн төлөнгөн акчанын суммасын кайтарып берүүнү талап кылууга. Керектөөчүлөрдүн укуктары сатылып жаткан товарларды сатып алууда да сакталышы керек. Сиз товарларды онлайн платформалардан же физикалык дүкөндөрдө сатып алып жатканыңызга карабастан, мындай өнүмдөрдүн акысын кайтарып ала аласыз. МААНИЛҮҮ: Дайыма сатуу кассалык квитанцияны же сатып алуу фактысын тастыктаган башка документти талап кылыңыз. КАЙДА КАЙРЫЛУУ КЕРЕК: товарларды (иштерди, кызмат көрсөтүүлөрдү) сатып алууда керектөөчүлөрдүн укуктары бузулган учурда Кыргыз Республикасынын Экономика жана соода министрлигине караштуу Монополияга каршы жөнгө салуу кызматына, укук коргоо органдарына, ошондой эле коомчулукка даттанууга болот. Өз ыйгарым укуктарынын чектеринде сотко чейинки коргоону камсыз кылуучу керектөөчүлөрдүн коомдору. Эгерде сатуучу же кызмат көрсөтүүчү жазуу жүзүндөгү кайрылууну этибарга албаса, жаран сотко кайрылууга укуктуу. Кыргыз Республикасында керектөөчүлөрдүн укуктарын ким коргойт? Керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо - Кыргыз Республикасынын Экономика жана коммерция министрлигине караштуу Монополияга каршы жөнгө салуу кызматы. -Керектөөчүлөрдүн укугун коргоо жөнүндө мыйзамда керектөөчү сатып алган күндү эсепке албаганда, 14 күндүн ичинде товарды окшошуна алмаштырууга укуктуу деген так жобо бар. Мында негизги шарт — товардын, квитанциянын, этикеткалардын жана таңгактардын талаптагыдай сапаты». -Керектөөчүлөрдүн кайрылуусун карап жаткан мамлекеттик органдарда арыз каралууга тийиш болгон так мөөнөттөр бар. -Сапатсыз товарды сатып алган учурда керектөөчү алгач сатуучуга же кызмат көрсөтүүчүгө өзүнүн талаптарын айтып кайрылуусу керек. Баш тарткан учурда ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдарга кайрылуу керек, алар мыйзамга ылайык арызды 14 жумушчу күндүн ичинде карайт” Төмөнкү сапаттагы азык-түлүк эмес товарларды кайтарып же алмаштыруу мүмкүн эмес: • Баалуу металлдардан, асыл жана жарым асыл таштардан жасалган буюмдар; • Кепилдик мөөнөтү бар татаал техникалык продуктылар; • байпак, кол каптар; • Жаңы төрөлгөн балдар үчүн шейшеп,; Дары-дармектер жана башка медициналык буюмдар. Косметика, парфюмерия, жеке гигиена каражаттары жана тиричилик химиясы. Кездеме же зым сыяктуу метр менен өлчөнгөн жана сатылган буюмдар. Тигүү буюмдары жана трикотаж дагы кайтарылбайт. Керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо жаатындагы Кыргыз Республикасынынын мыйзамы товарларды сатууда (иш аткарууда, кызмат көрсөтүүдө) керектөөчүлөр менен даярдоочулардын, аткаруучулардын, сатуучулардын ортосунда пайда болуучу мамилелерди жөнгө салат, сапаты жакшы жана керектөөчүлөрдүн өмүрү жана ден соолугу үчүн коопсуз товарларды (иштерди, кызматтарды) сатып алууга, товарлар (иштер, кызматтар) жөнүндө жана аларды даярдоочулар (аткаруучулар, сатуучулар) жөнүндө маалымат алууга, агартууга алардын таламдарын мамлекет жана коомдук деңгээлде коргоого керектөөчүлөрдүн укуктарын белгилейт, ошондой эле ушул укуктарды жүзөгө ашыруу механизмин аныктайт. Керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо жаатындагы мамиле Кыргыз Республикасынын Жарандык Кыргыз Республикасынын “Керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо жөнүндө” Мыйзамы менен жана аларга ылайык кабыл алынуучу Кыргыз Республикасынын башка мыйзамдары жана ченемдик укуктук актылары менен жөнгө салынат.