28 май 2025
Кароолор: 10
Жарандар менен байланыш
Керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо тарыхы

1961-жылы АКШнын президенти Жон Кеннеди АКШ Конгрессинде сөз сүйлөп, анда ал биринчи жолу “керектөөчү” түшүнүгүн сүрөттөп, төрт негизги керектөөчүнүн укуктарын атаган: 1-маалымат алуу укугу, 2-коопсуздук укугу, 3-тандоо жана угуу укугу.
Жыл сайын 15-мартта эл аралык коомчулук Бүткүл дүйнөлүк керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо күнүн белгилейт.
Бул күн биринчи жолу 1983-жылы 15-мартта белгиленип, майрамдардын эл аралык календарына Бүткүл дүйнөлүк керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо күнү катары киргизилген жана ошондон бери жыл сайын өткөрүлүп келет. Дал ушул күнү, 1983-жылдын 15-мартында БУУнун Башкы Ассамблеясы “Керектөөчүлөрдүн укугун коргоо боюнча Бириккен Улуттар Уюмунун колдонмолору” деп аталган документти кабыл алып, бул күн майрамдардын эл аралык календарына Бүткүл дүйнөлүк керектөөчүлөрдүн күнү катары бекитилген.
Кыргыз Республикасында Керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо күнү 1997-жылдын 10-декабрында «Керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы кабыл алынгандан кийин таанылган.
Ушул Мыйзам керектөөчүлөр менен өндүрүүчүлөрдүн, аткаруучулардын, сатуучулардын ортосунда товарларды сатууда (жумуштарды аткарууда, кызмат көрсөтүүдө) келип чыгуучу мамилелерди жөнгө салат, керектөөчүлөрдүн тийиштүү сапаттагы жана жарандардын өмүрү жана ден соолугу үчүн коопсуз товарларды (иштерди, кызмат көрсөтүүлөрдү) сатып алууга укуктарын белгилейт. керектөөчүлөр, товарлар (иштер, кызмат көрсөтүүлөр) жана аларды өндүрүүчүлөр (аткаруучулар, сатуучулар) жөнүндө маалымат алуу, билим берүү, алардын таламдарын мамлекеттик жана коомдук коргоо, ошондой эле бул укуктарды ишке ашыруу механизмин аныктайт.